W Europie w 2010 roku zdiagnozowano ponad 118 tys. nowych przypadków zakażeń HIV - wynika z opublikowanego w środę przez Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) z siedzibą w Sztokholmie raportu, który opracowano na podstawie danych z 51 (na 53) państw członkowskich europejskiego regionu WHO.
Do końca 2010 roku do regionalnego biura WHO na Europę i do ECDC zgłoszono łącznie 712 477 zakażeń HIV - wskazuje raport. Ponadto co najmniej 500 tys. przypadków zakażeń HIV zdiagnozowano w Rosji i prawie 180 tys. w krajach, z których nie ma pełnych danych sprzed lat 2002-2004 (Francja, Włochy, Hiszpania). Łączna liczba ludzi, u których zdiagnozowano wirusa HIV w regionie europejskim to według WHO około 1, 4 mln.
We wszystkich krajach europejskich na zakażenie HIV najbardziej narażone są osoby z warstw społecznie marginalizowanych (m.in. emigranci) i ludzie spotykający się ze społeczną stygmatyzacją z powodu zachowań (mężczyźni odbywający stosunki z mężczyznami) lub osoby stosujące dożylnie narkotyki. W Europie epidemia zakażeń HIV koncentruje się w tych właśnie społecznych segmentach.
We wschodniej części Europy i w Azji Środkowej 43 proc. nowych przypadków infekcji HIV zgłoszonych w 2010 roku dotyczyło narkomanów, a 48 proc. zakaziło się poprzez kontakty heteroseksualne.
W ostatnich latach kraje na wschodzie Europy przeżywają wzrost przypadków zakażeń HIV, do których dochodzi poprzez kontakty heteroseksualne, przy czym należałoby łączyć to z zakażeniami w wyniku kontaktów seksualnych z zakażonymi, którzy stosują narkotyki dożylnie. Odsetek przypadków zakażeń wśród mężczyzn współżyjących z mężczyznami jest niewielki.
Natomiast w zachodniej Europie epidemia rozwija się głównie wśród gejów - wśród nich zanotowano 39 procent nowych zakażeń zdiagnozowanych w 2010 roku. Drugą liczną grupą zakażonych są imigranci z krajów, w których występuje epidemia.
Ze względu na słaby dostęp tak do testów na HIV, jak i w ogóle korzystanie z nich, zwłaszcza wśród ludności najbardziej narażonej na zainfekowanie, nie wszystkie przypadki HIV w Europie są zdiagnozowane, zwłaszcza wśród osób świadczących usługi seksualne i narkomanów.
W krajach Europy Wschodniej i Azji Środkowej, które przedstawiły dane na temat powszechnego dostępu do profilaktyki HIV, leczenia i opieki nad zakażonymi w latach 2008–2010, mniej niż połowa prostytuujących się kobiet i mężczyzn i tylko jedna trzecia mężczyzn, którzy mają stosunki homoseksualne oraz ludzi stosujących narkotyki dożylnie, przynajmniej raz w roku przeprowadziła test na obecność HIV i poznała jego wyniki.
Raport WHO oraz Wspólny Program Narodów Zjednoczonych ds. HIV/AIDS oraz UNICEF wskazują, że rejestrowana liczba przypadków zakażeń HIV najprawdopodobniej stanowi mniej niż połowę liczby wszystkich nosicieli HIV w Europie.
Podczas gdy w innych regionach według WHO epidemia wydaje się stabilizować i zmniejszać ( m.in. w Afryce subsaharyjskiej, na Karaibach oraz w południowej i południowo-wschodniej Azji), w Europie wirus nadal szerzy się w alarmującym i przyspieszającym tempie.
Szacunkowa liczba ludzi umierających w Europie i Azji Środkowej na choroby towarzyszące zakażeniu HIV wzrosła ponad jedenastokrotnie w latach 2001-2010 z 7800 rocznie do 90 tysięcy. W krajach tego regionu w przeciwieństwie do innych liczba zgonów na AIDS rośnie nadal.
Największym wyzwaniem w walce z HIV/AIDS w Europie jest dostępność skutecznego leczenia. W Europie Wschodniej i Azji Środkowej spośród zdiagnozowanych osób wymagających leczenia środkami antyretrowirusowymi otrzymało je w 2010 roku zaledwie 23 proc., podczas gdy w krajach o niskim i średnim dochodzie otrzymało je 47 proc.
Dane wskazują na wyraźne nierówności w dostępie do leczenia, zwłaszcza jeśli chodzi o grupę największego ryzyka - ludzi stosujących narkotyki dożylnie. Stanowią oni 62 procent łącznej sumy wszystkich przypadków, gdzie wiadomo, jak doszło do zakażenia, ale jedynie 22 procent z nich jest leczonych.
Nowy Europejski Plan Walki z HIV/AIDS na lata 2012-2015, przyjęty w sierpniu przez 53 kraje europejskiego regionu WHO i oficjalnie przedstawiony w środę, wzywa do podjęcia pilnych działań.